En hoe zelfzorg je immuunsysteem helpt
Je immuunsysteem is een mooi en magisch systeem. Het beschermt je tegen ziekten en infecties. Maar… het is ook een heel complex systeem dat door je hele lichaam zit; onder je huid, je darmen, je luchtwegen, je bloed en je lymfestelsel. We kunnen het immuunsysteem in drie onderdelen verdelen:
- De fysieke barrière: huid, slijmvliezen, speeksel
- De algemene afweer: witte bloedcellen
- De specifieke afweer: lymfocyten
Daarnaast is het immuunsysteem in te delen in het aangeboren en het verworven immuunsysteem. Zoals de naam het al aangeeft, heb je het eerstgenoemde al bij je geboorte en bestaat uit de fysieke barrière en de algemene afweer. Het verworven immuunsysteem is het systeem dat je gedurende je leven ontwikkeld en bestaat uit de specifieke afweer.
Stress de boosdoener
Jouw immuunsysteem heeft je al tegen een heleboel ziekteverwekkers beschermt. Maar helaas, soms wordt je toch nog verkouden of grieperig. Hoe dat kan? Stress. Het is de grote boosdoener voor een aflatend immuunsysteem. Want bij stress worden een aantal hormonen in het lichaam getriggerd, die te maken hebben met het vlucht, vecht en bevriesmechanisme.
Een daarvan is adrenaline, dat ervoor zorgt dat je spieren, aanspannen, je hartslag en bloeddruk stijgen, je oppervlakkiger gaat ademen, de spijsvertering vertraagt en de zweetproductie verhoogt. Met de bedoeling om snel te kunnen reageren.
Een ander hormoon dat getriggerd wordt, is cortisol. Dit hormoon zorgt voor een stijging van de bloedsuikerspiegel en een versnelling van de stofwisseling. Met de bedoeling om extra energie te genereren zodat je adequaat kunt reageren. Maar wat cortisol ook doet, is het onderdrukken van je immuunsysteem. De prioriteit ligt namelijk bij het overleven van het gevaar, de bedreiging en niet bij het tegenhouden van ziekmakende indringers. Het gevaar was vroeger de sabeltandtijger, tegenwoordig is dat een drukkende deadline, een brullende baas of die irritante bumperklever.
Kortdurende stress is geen probleem, zolang je daarna een rustperiode inlast. Het helpt je zelfs nog beter te presteren. Maar ervaar je langdurige stress, dan blijft je lichaam cortisol aanmaken en wordt je immuunsysteem voor langere tijd onderdrukt. En dat heeft weer een negatief effect op je weerstand en je algehele gezondheid. Heb je last van chronische stress, dan kan de overproductie van cortisol leiden tot diabetes type II, tot overgewicht, spijsverteringsklachten of hart- en vaatziekten.
Het belang van zelfzorg
Tot zover de theorie. Nu het praktische deel. Want we weten allemaal best dat langdurige/chronische stress funest is voor ons immuunsysteem en ons algehele gezondheid. Maar met de juiste zelfzorg kun je dit voorkomen. En met de “juiste” zelfzorg bedoel ik de zelfzorg die bij jou past. Maatwerk. Want wat voor de een werkt, hoeft niet voor jou te werken. Persoon A gaat bijvoorbeeld heel goed op dagelijks mediteren, terwijl jij al de kriebels krijgt van het woord meditatie. Daarnaast bestaat zelfzorg uit zoveel verschillende elementen. Het is niet alleen dat kwartiertje op een dag voor jezelf, of bepaalde voeding, of die wandeling. Nee, zelfzorg is a way of life. Het is jezelf zien als een prioriteit én daar ook naar handelt.
Ergens weten we het ook wel, maar het is vaak in de uitvoering waar het mis gaat. En dan voornamelijk voor de langere termijn. Want hoe plan je zelfzorg in, in een overvolle agenda? Ik ga je niet vertellen dat het makkelijk is, maar het is zeker haalbaar. Belangrijk is om te kijken waar je positieve energie van krijgt. Denk bijvoorbeeld aan wat je als kind leuk vond om te doen? En wat je nu als volwassenen graag doet. Heb je daarvoor spullen nodig? Haal deze dan alvast in huis, zodat als je er behoefte aan hebt, jij meteen aan de slag kan.
Daarnaast heb je vaak ook rekening te houden met een partner en kind(eren). Dat neemt niet weg dat jij geen zelfzorg, me-time mag hebben. Juist om een leuke partner en ouder te blijven, is het van essentieel belang om alleen-tijd te hebben. Advies hierin is om met dit met je gezin te bespreken. Hoe kan iedereen zijn of haar me-time pakken en hoe laat je elkaar weten dat je me-time neemt. En je kunt elkaar ondersteunen bij het pakken van me-time. Vind uit wat voor jou werkt! En maak daar goede afspraken over met de mensen in je omgeving. Je hebt ten slotte maar een lichaam en een leven.
Volledig stressvrij leven is onmogelijk. Maar een gezonde portie stress – korte periode van druk gevolgd door een rustperiode – laat je nog beter functioneren. En is dus helemaal niet erg. Door zelfzorg in je dagelijks leven te integreren, kun je stress binnen de perken houden en langdurige en chronische stress voorkomen en waardoor je lichaam je immuunsysteem niet hoeft te onderdrukken maar juist in balans is. En kan dit magische systeem zijn werk doen; jouw beschermen tegen ziekten.
